Yalan bir başkasını aldatmak için kasıtlı olarak uydurulmuş gerçekle alakası olmayan geçiştirmeli sözlerdir.Yalan,insanlıgın varoluşuyla ortaya çıkan ve hiçbirimiz hoşlanmasak da herbirimizin her gün başvurdugu bir gerçektir.Günlük hayatımızda maalesef herbirimizin yalana başvurdugu zamanlar oluyor...Örnegin;arkadaşımıza "bugün seninle zaman geçirmek istemiyorum" yerine,"işim var" demek daha kolay görünüyor.Çünki gerçegi söylersek onu incitecegimizden korkarız.
Genellikle kendimiz yalan söyledigimizde buna kolaylıkla kalıp uydura biliyoruz,kendi yalanlarımızı gerekli görebiliyoruz.Diger insanlar yalan söylediginde ise bu yalanı büyük yalan olarak kabul edebiliyoruz...İnsanoglu işte herkes kendi iç dünyasında her zaman bir adım öndedir...
Yalanları iki grupa ayıra biliriz:
1-Gerçek yalanlar
2-Çerçek olmayan yalanlar
Başkalarını kasıtlı olarak aldatmak için söylenen yalanlar gerçek yalanlardır.Biz büyükler genelde gerçek yalanlar söyleriz.Çocuklarda ise bu konuda durum daha farklıdır.Özellikle 3-6 yaş arası çocuklar gerçek dışı simgelerle gerçek simgeleri birbirinden ayıracak zihinsel olgunluga sahip olmadıkları için,anlattıkları gerçek dışı şeyler yalan olarak degerlendirilemez.Bazen rüyalarını,hayallerini ve hatta televizyonda izledikleri çizgi film kahramanlarını bile gerçek gibi degerlendirebilir ve anlatabilirler.
Çocuklar neden yalan söyler?
1-Çocukları yalana iten ve yalanı onlara ilk ogreten yine de büyüklerdir.Örnegin telefona cevap vermege giden çocuguna "beni falanca ararsa evde yok dersin"diyen anne ve baba aslında çocugunu yalana teşvik ediyor.Bazı anne ve babalar okul yıllarında nasıl kopya çektiklerini,ögretmeni nasıl aldattıklarını marifet gibi çocuklarına anlatarak yine de çocuguna yalanı ögretiyor.Çocuguna doktora gidiyoruz deyerek gezmeye giden anne ve baba tekrar çocugunu yalana teşvik ediyor.
2-Çocuk ilgi çekmek amacıyla yalan söyleye bilir.Yeterli sevgiyi alamayan çocuklar çeşitli hikayeler uydurarak dikkatleri üzerine çekmek isterler.
3-Anne ve babasını kızdıracagı zaman dayak yiyeceginden korkan çocuk yalnış bir şey yaptıgı zaman azarlanmak ve dayak yemek korkusu karşısında yalan söyleye bilir.
4-Bazen de taklit yoluyla yalan ögrenilir.Diger çocukların söyledigi yalanların onlara avantaj sagladıgını düşünen çocuk yaptıgı hatada kendisini masum gösterip cezadan kurtulmak ister.
5-Çocuk güven kazanmak için de yalan söyler.Anaokuluna ve ilkögretim okuluna devam eden çocuk başarılı degilse,evde ve okulda tembelligi başa kakılıyorsa bu durum çocukta telafisi zor bir aşagılık duygusu geliştirebilir.Çocuk kendisini aptal,işe yaramaz biri olarak görebilir.Bu da çocugu yalana itebilir.
6-Çocuk kardeşleri ve ya başka çocuklarla kıyaslanıyorsa bu da onu kıyaslandıgı çocuga benzemek amacıyla yalana başvurdurabilir.
7-Çocuklar kaygılandıkları birşeyden kaçmak için de yalana başvurabilirler.Örnegin okula gitmek istemeyen çocuk karnının agrıdıgını söyleyebilir.
8-Çocuklar bazen yalanları ile özlemlerini,arzularını da dile getirebilir.Örnegin,anne ve babası boşanan bir çocuk mutlu bir aile tablosu anlatabilir.Kreşte çocuklarla anlaşamayan çocuk en sevilen çocugun o olduguınu söyleyebilir.
Neler yapabiliriz?
1-Çocuklara örnek olmamız lazım.Sürekli yalan söyleyen anne ve baba çocugunda dürüstlük bekleyemez.
2-Çocuk yalan söyledigi zaman aşırı tepkiden kaçınmak lazım.Aşırı tepki çocugu yalana itebilir.
3-Çocukları cezalandırmaktan kaçınılmalıdır.Sürekli cezalanan çocuk cezadan korktugu için yalan söyleyebilir.
4-Fazla baskıdan kaçınılmalıdır.Koyulan kurallar çocugun hayatını fzla sınırlamamalıdır.
5-Anne-baba ve çocuk iletişimi olumlu olmalıdır ki,çocuk istek ve arzularını,sıkıntılarını dile getire bilsin.
6-Çocuga yalancı etiketi yapıştırmamak lazım.Bu etiketi taşıyan çocuk bunu gerektirdiklerini yapmaya çalışacaktır.Zaten beni yalancı olarak görüyorlar düşünüp,tekrar yalan söyleyecektir.
7-Eger çocuk aşırı kaygı yüzünden yalan söylüyorsa ona güven verin,öfke ve kınama tepkilerinden kaçının.
8-Dogru söyleyip söylemedigini kontrol edin.Kontrol edilecegini bilen çocuk yalan söylemez.
9-Çocugunuzun sizden korkmasını degil,sevmesini ve saygı göstermesini saglayın.
Unutmayalım ki,çocuklar dürüstlügü doguştan ögrenmiyorlar.Dürüstlügü onlara ögretecek olan yine de biziz.Bu nedenle de her zaman dogruları söyleyerek onlara iyi örnek olmamız lazım.
Bu kadar...Dürüst nesiller yetiştirmek dilegile...
